ચંદ્ર, સૂર્ય અને સમુદ્રમાં ભરતી

પૃથ્વીના સમુદ્રમાં આવતા ભરતી તથા ઓટનો વિષય દેખાય છે તેટલો સરળ નથી. આપણે બધા શાળામાં શીખી ચૂક્યા છીએ તે પ્રમાણે સમુદ્રમાં ભરતી દિવસમાં આશરે બે વખત આવે છે. જ્યારે ચંદ્ર માથા પર હોય ત્યારે અને ઉપરાંત જ્યારે તે પૃથ્વીની સામી … Continued

૧૫ ફેબ્રુઆરી ૨૦૧૯

Space-X ના ચંદ્ર અભિયાનની તૈયારી ટેસ્લા ઇલેક્ટ્રિક કારના સર્જક અમેરિકન ઉદ્યોગપતિ એલન મસ્કની અવકાશ કંપની Space-X પોતાના ફરી વપરાશમાં લઇ શકાય તેવા રોકેટ માટે જાણીતી છે. કંપનીનું એક સ્વપ્ન સન ૨૦૨૩માં સામાન્ય પ્રવાસીને ચંદ્રની સફર પર લઇ જવાનું છે. ચંદ્ર … Continued

૬ ફેબ્રુઆરી ૨૦૧૯

૫૦૦ વર્ષ ચાલનારો પ્રયોગ અમેરિકાના જાણીતા સામયિક ધી એટલાન્ટિકે (The Atlantic) તારીખ ૨૭ જાન્યુઆરી ૨૦૧૯ના રોજ એક અનોખા પ્રયોગની શરૂઆતના સમાચાર પ્રકાશિત કર્યા છે. આ સમાચાર અનુસાર ઈંગ્લેન્ડની યુનિવર્સિટી ઓફ એડીનબર્ગના વૈજ્ઞાનિક જીવાણુ (bacteria – બેક્ટેરીઆ) કેટલો સમય સુષુપ્ત અવસ્થામાં … Continued

૨૬ જાન્યુઆરી ૨૦૧૯

ગ્લોબલ વોર્મિંગની અસરથી પતંગિયાને બચાવવાનું અભિયાન ૨૧ જાન્યુઆરી ૨૦૧૯ના રોજ પ્રતિષ્ઠિત વિજ્ઞાન સામયિક નેચર (Nature)  ની વેબસાઇટ પર અમેરિકાના મોનાર્ક પતંગિયા (Monarch Butterfly- પ્રજાતી Danaus plexippus) ને બચાવવાના અનોખા અભિયાન વિષે લેખ પ્રકાશિત થયો છે. બદલતી આબોહવાની સાથે તાલ મેળવવા … Continued

અવકાશી સઢ અને ઔમુઆમુઆ!

  વીકીપીડીયા ગઇ સદીના વિખ્યાત વૈજ્ઞાનિક કાર્લ સાગાન (Carl Sagan) ની ઓળખ એક ખગોળશાસ્ત્રી, બ્રહ્માંડ-વૈજ્ઞાનિક, અવકાશ-ભૌતિકશાસ્ત્રી, આવકાશ-જીવવૈજ્ઞાનિક, લેખક તથા વિજ્ઞાનને લોકભોગ્ય કરનાર તરીકે આપે છે. શક્ય છે કે હું એકાદ-બે વિશેષણ ભૂલી પણ ગયો હોઉં! ડો. સાગાને બનાવેલી “કોસમોસ” (Cosmos) … Continued

ઔમુઆમુઆ- ખગોળશાસ્ત્રની એક ડીટેક્ટિવ ગાથા

ગયા માસના ખગોળશાસ્ત્ર અને અંતરિક્ષ વિજ્ઞાનની દુનિયાના મોટા સમાચાર જાપાનનું  હાયાબુસા-૨ (Hayabusa-2) અંતરિક્ષ યાન પોતાના લક્ષ ર્યુગુ (Ryugu) – જેનું શુષ્ક, વૈજ્ઞાનિક નામ  1999 JU3 છે, તે  ઉલ્કા પાસે તારીખ ૨૭ જૂન ૨૦૧૮ના રોજ પહોંચી ગયું તે વિષયના છે. ૩૦ … Continued

રોઝેટા- એક પ્રવાસ વર્ણન

યુરોપની અંતરિક્ષ સંસ્થા ઇસા (ESA)એ  ગયા બુધવારે  (૨૧ જૂન ૨૦૧૮) જાહેર કર્યું છે કે તેના યાન રોઝેટા (Rosetta) એ મિશનના અંતિમ ચરણમાં સન ૨૦૧૬માં  ઝડપેલી છબી સાથે યાનની  યાત્રા દરમ્યાન ભેગી થયેલી બધી છબીનો સંગ્રહ હવે ઇસાના છબી-સંગ્રહમાં ઉપલબ્ધ છે. … Continued

સૌર-મંડળમાં જીવનના દાવેદાર

    પૃથ્વી સિવાય સૌર-મંડળમાં જીવન હોવાની સંભાવના સૌથી વધુ ક્યાં છે?  મોટા ભાગના માણસોની પ્રતિક્રિયા? “કેવો બેહૂદો પ્રશ્ન! અલબત, મંગળ ગ્રહ પર!” આપણે મંગળ પર જીવનની સંભાવના તથા તેને લગતા સંશોધનથી એટલા તો ટેવાઇ ગયા છીએ કે મંગળ ગ્રહનું … Continued

અનોખી રીલે-રેસ

લેખક : શ્રી સી. એમ. નાગરાણી – શ્રી આર. કે. દવે શુક્ર તથા મંગળ ગ્રહ બન્ને સૂર્ય-મંડળમાં (Solar System- સોલાર સીસ્ટમ) પૃથ્વીના પડોશી છે. શુક્ર પૃથ્વીથી અંદરની બાજુ, સૂર્ય તરફ છે તો મંગળ બહારની બાજુ. મોડી સાંજે અથવા વહેલી સવારે … Continued

પલ્સાર દ્વારા ગુરુત્વાકર્ષણ તરંગનું અવલોકન

ગઇ તારીખ ૧૩ નવેમ્બર ૨૦૧૭ના “નેચર એસ્ટ્રોનોમી” (Nature Astronomy) સામાયિકમાં એક લેખ પ્રકાશિત થયો, જેનું વિષય-વસ્તુ બે તારા-વિશ્વ (Galaxy- ગેલેક્ષી)ની અથડામણ ને કારણે તેમના કેન્દ્રમાં રહેલા ભીમકાય બ્લેક-હોલ (Super Massive Black-hole – સુપર માસિવ બ્લેક-હોલ) -ટૂંકમાં SMBH- નું એક-બીજા ફરતે … Continued